Bir Lider Kendisini Raydan Çıkaran Davranışları Nasıl Fark Eder ?

Liderlikte Raydan Çıkarıcı Nedir?

Raydan çıkarıcı olarak adlandırdığımız şeyler, ilerlemenin önünü kesen, hedeflerimizle ilgili ideal sonuçların oluşmasını engelleyen davranışlarımızdır. Raydan çıkarıcıları, sadece birer zayıflık olarak ele almak doğru değildir. Bunların bazıları aynı zamanda bizim hayatta başarılı olmamızı sağlayan unsurlar da olduğu için, genelde bunları değiştirmeye ihtiyaç duymayız ya da geliştirmeyi düşünmeyiz.

Örneğin, sonuç odaklı ve hedeflerini gerçekleştirmek uğruna hiç yılmadan konuların üstüne giden bir kişi, bu özelliği sayesinde bireysel olarak çok başarılı olabilir ve yöneticiliğe terfi edebilir. Buraya kadar herşey çok güzel. Ancak bu güçlü özellik, yöneticinin iyi bir lider olmasına engel olan bir raydan çıkarıcı haline de dönüşebilir. Bir bakarsınız bu yöneticiye bağlı çalışanlar, bu yöneticinin aşırı müdahaleciliğinden rahatsız olurlar ve sırf bu yüzden işe olan bağlılıkları zayıflar. Ya da karakteristik olarak bireyselliği benimseyen bir kişi yöneticiliğe terfi ettiğinde, hiç fark etmeden çalışanları tarafından soğuk, mesafeli ve ulaşılması zor bir lider olarak algılanabilir. Özetle ''Raydan Çıkarıcı'' diye nitelendirdiğimiz şeyler, tüm potansiyelimizi gerçekleştirmek için fark etmemiz ve geliştirmemiz gereken zaaflarımızdır. (Hatta, biz bunları zaaf değil, tam tersine en güçlü yanımız olarak görüyor olsak bile!) Hepimizin daha başarılı olmak adına, geliştirmemiz gereken ama geliştirmeyi düşünmediğimiz ya da değiştirmeye ihtiyaç duymadığımız böyle birçok zaafımız vardır. 

Bizi Raydan Çıkaran Davranışları Nasıl Fark Edebiliriz? 

''Raydan Çıkarıcılar''ınızın neler olduğunu fark etmek, yüksek bir farkındalık seviyesi gerektirir. Biz birlikte çalıştığımız liderlerin bu farkındalığa ulaşması için 360 Derece Geri Bildirim Anketini ve Reiss Motivasyon Analizi'ni kullanıyoruz. Bu değerlendirmelerin sonuçları, liderlere, kendilerini raydan çıkarması muhtemel davranışları hakkında güçlü veriler sağlıyor. Biz Success Programme'da kullandığımız 360 Derece Performans Değerlendirme Anketleri'nde, ''Liderlikte Raydan Çıkarıcıları'' normal liderlik becerilerinden farklı bir bölümde, ayrıca ölçüyoruz. Bize göre ''Raydan Çıkarıcılar'' bölümü olmadan, 360 derece geri bildirim yap bozunuzun önemli parçaları eksik kalabilir. 

''Raydan Çıkarıcılar''ın 360 Geri Bildirim Anketi sonuçlarına dair sağladığı önemli bilgilere dair birkaç örnek verecek olursam;

Standart 360 Sonucu: Sonuç Odaklılık Konusunda Yüksek Puan
Raydan Çıkarıcı Bilgisi: Mikro Yönetim Konusunda Yüksek Puan

Standart 360 Sonucu: Takım Çalışması ve İş birliği Konusunda Düşük Puan
Raydan Çıkarıcı Bilgisi: Dar Görüşlülük Konusunda Yüksek Puan

Standart 360 Sonucu: Karar Alma Konusunda Düşük Puan
Raydan Çıkarıcı Bilgisi: Özgüven Eksikliği Konusunda Yüksek Puan

360 Derece Performans Değerlendirmesi En İyi Uygulamalar Rehberi

360 Derece anketi sonuçlarının işaret ettiği ''Raydan Çıkarıcılar'',  liderlik becerileri hakkında genel bir bilgi vermenin ötesine geçerek, lideri eyleme geçebileceği belli alanlara doğru yönlendirir. ''Raydan Çıkarıcılar'' bize raporda yer alan olumsuz sonuçların arkasındaki “neden”leri anlatır. Bu unsurlar, açık uçlu soruların yorumları ve liderlik becerisi bölümündeki sonuçlarla birleşince, katılımcılar, geri bildirimlerinde ortaya çıkan temaları açıkça görebilirler.

Buna ilave olarak birlikte çalıştığımız liderlerle yaptığımız motivasyon analizleri, bireyin içsel olarak ihtiyacı olan değerleri, güçlü ve zayıf arzuları ortaya çıkarır. Hepimizin hayat amacı, bu içsel arzuları gerçekleştirmek olduğundan, bu analizde ön plana çıkan arzular, aynı zamanda liderin davranışlarını yönlendiren ana temalardır. Bir kişinin motivasyon  profili ve 360 derece geri bildirim sonuçları birlikte yorumlandığında, bu kişinin ''Raydan Çıkarıcı'' davranışları çok net bir şekilde ortaya çıkar. 

Raydan Çıkarıcılar ile ilgili unutulmaması gereken bir iki önemli nokta;

• * Raydan çıkarıcılar, ilerlememizi ve gelişimimizi sınırlar.
• * Bazen bir raydan çıkarıcı, uç noktada iyi olduğumuz bir beceriyle bağlantılı olabilir.
• * Diğer tüm güçlü yanlarınızın bileşimi, bir raydan çıkarıcıyı telafi edemeyebilir.
• * Genelde diğer insanların eğilimi, bizim zayıf yanlarımıza odaklanmak ve bunlara vurgu yapmaktır (Boynuz Etkisi).
• Bu yüzden de diğer tüm güçlü liderlik becerilerimize rağmen, tek bir raydan çıkarıcı bizim olumsuz olarak algılanmamıza sebep olabilir.

En Yaygın Olarak Görülen Raydan Çıkarıcılar Neler?:

İş ortağımız Decisionwise'ın yıllar süren araştırmaları ve deneyimlerin ışığında, liderlikte en sık görülen 'Raydan Çıkarıcılar'' şu şekilde sıralanabilir:

1. Odaklanamayan: Dikkati çabuk dağılan, en önemli ayrıntıları halletmeden bir işten diğerine atlayan.
2. Takım Oyuncusu Olmayan: Bencil, kendi çıkarını, gündemini takımın çıkarının/iyiliğinin önüne koyan.
3. İşe Bağlı Olmayan: İşten sıkılan, bıkkın veya hoşnut olmayan, idare edecek kadar çalışan.
4. Güvenilir Olmayan: Diğer insanların güvenini kötüye kullanan, insanların güvenini kazanmakta zorlanan.
5. Aşırı Müdahaleci: Fazla kontrolcü, başkalarına iyi iş çıkarmaları için gereken özgürlüğü ve alanı tanımayan.
6. Patlamaya Hazır: Çabuk sinirlenen, sabrı çabuk taşan, asabi ve kendine hâkim olamayan.
7. Özgüvensiz: Hata yapmaktan çok çekinen, kararsız, riskten kaçınan.
8. Soğuk: Mesafeli, kolay yaklaşılamayan veya kendini soyutlayan, diğer kişilere karşı kayıtsız, etkin ilişkiler kuramayan.
9. Kibirli: Kendini beğenmiş, egoist, her şeyi kendine hak gören.
10. Dar Görüşlü: Yeni fikirlere kapalı, eleştiriye kapalı, başka bakış açılarını dikkate alma konusunda isteksiz.
11. Yaranmaya Can Atan: Kabul edilmek, onaylanmak ve sevilmek konusunda aşırı kaygılı, başkalarının fikirlerine boyun eğen.
12. Mükemmeliyetçi: Bir şeyin "yeterince iyi" olmasını kabul edemeyen, takıntılı, ödün vermeyen.
13. Halinden Memnun/Kayıtsız: Yerinde sayan, kişisel gelişim ve öğrenme fırsatlarından kaçınan.

Bir tarafta yöneticiler, kendi ''daha iyi'' versiyonlarını yaratmak için neyi geliştirmeleri gerektiğini fark etmekte zorlanırken, öte yanda şirketler, liderlerinin yukarıdakilere benzer davranışları yüzünden çok büyük zararlar görüyorlar. Bu elbette eksiksiz bir liste değil! Belki de sizin kurumunuzda bunlardan daha önemli başka raydan çıkarıcılar olduğunu gözlemliyorsunuzdur. Bu konudaki görüşlerinizi aşağıdaki form aracılığıyla benimle paylaşabilirseniz çok sevinirim.

İlginizi Çekebilecek Diğer Bloglar:

Başınızda Bir Şeytan Boynuzu mu Var, Yoksa Bir Melek Halesi mi?

Terfide Hangi Liderlik Özellikleri Aranır?

Yöneticiler İçin Uzaktan Liderlik Eğitimi

Liderlik Zekâsının Önündeki 4 Engel

Liderlikte Dürüstlük, Bütünlük ve Güven Ne Anlama Gelir