Çalışan deneyimi, (Employee Experience) ingilizce kısaltmasıyla EX nedir? Pokemon Go ile alakası nedir? Geçtiğimiz sene bir anda Pokemon Go çılgınlığı başladı ve ben bunun gerçekten ne olduğu hakkında hiçbir şey bilmiyordum. Bu yüzden yurt dışına gittiğimde insanların neden burunları telefonlarına yapışık şekilde otoparkın çevresinde dolaştıklarını anlamak için internette bir arama yapmam gerekti ve sonrasında ne olduğunu anlamış gibi davranmaya başladım.

pokemon-go

İK alanında moda olmuş yeni sözcük Employee Experience (EX) yani “Çalışan Deneyimi” söz konusu olduğunda sizde benim yaşadığım Pokemon ikileminde hissettiğim gibi hissedebilirsiniz. Peki bu terimini kullandığımızda tam olarak ne demek istiyoruz? Bunu açıklamaya öncelikle Çalışan Deneyiminin (EX) ne olmadığı ile başlayayım.

Çalışan Deneyimi, "Çalışan Yaşam Döngüsü" (Employee LifeCycle) kısaca ELC adını verdiğimiz şey değildir. Çalışan Yaşam Döngüsü, daha geniş bir kavram olan Çalışan Deneyimi’nin bir parçasıdır. Çalışan Yaşam Döngüsü, çalışanın şirket ile ilişkisi boyunca katıldığı adımlar veya süreçlerin tümüdür. Kronolojik ve sıralı olan ELC'nin bir başlangıcı ve sonu vardır. İşe alım, işe başlama, çalışan gelişimi, terfi, işten çıkış görüşmesi vb. gibi önemli olaylar ve süreçleri dikkate alan Çalışan Yaşam Döngüsü (ELC) çalışanın şirket ile ilk teması ile başlar ve işten ayrılmasından sonraki son etkileşime kadar devam eder. Çalışan Yaşam Döngüsü, bir şirketin İK departmanının ana çalışma alanıdır. Pek çok kişi Çalışan Deneyiminin, Çalışan Yaşam Döngüsü olduğunu düşünür. Ancak böyle bir tanımda eksik kalan önemli noktalardan biri aşağıda açıklandığı üzere çalışan deneyiminden şirket içindeki her bir liderin sorumluluğu olduğu gerçeğidir.

Çalışan Deneyimi Nedir? Ne Değildir?

EX dinlenme odalarında bulunan langırt, playstation veya ücretsiz içecek gibi sağlanan bir dizi avantaj değildir. Bunlar gibi yan hak olarak sağlanan avantajların uygulanması kolaydır ve çalışanların kısa vadeli olarak kendilerini daha iyi hissetmesini sağlar. Ancak bu tür teşvikler çalışan bağlılığı sağlamada veya ana iş sorunlarını çözmede pek işe yaramaz.

Çalışan Deneyimi, “Çalışan Değer Önermesi” (Employee Value Proposition) kısaca EVP değildir. EVP, İK topluluğunda son zamanlarda popüler olmuş bir diğer yeni sözcüktür. EVP , daha geniş bir kavram olan Çalışan Deneyiminin bir parçası olmakla birlikte odaklandığı konular daha dar kapsamlıdır. EVP, şirketinizin markasını mevcut ve gelecek çalışanlarınızla ilişikli olarak inceler. Çoğu şirket kendi çalışan markasını oluşturmanın ve yönetmeninin önemini fark etmiş durumdadır. EVP yeteneklerin ilgisini çekmenin ötesinde olmakla birlikte çalışanın şirkete katılma, şirkette kalma, bağlılığını devam ettirme gibi kararlarını etkileyen başka değer alanlarını da dikkate alır. EVP, önemli ve gelişmekte olan bir alan olmakla birlikte, Çalışan Deneyimini tamamıyla açıklamaz.

EX, yetenek yönetimi veya insan kaynakları gelişimi değildir. Doğru çalışan deneyimini tasarlarken bunlar yine dikkate alınması gereken önemli unsurlardır, ancak yalnızca daha büyük bir resmin parçalarıdır. Çalışan Deneyimi, çalışan memnuniyeti değildir; burada anlamaya çalıştığımız şey bir çalışanın şirket hakkında ne "hissettiği" değildir.

Öyleyse şimdi herkesin dikkatini çekecek bir trampet sesinin ardından Çalışan Deneyimi'nin tanımını yapalım:Çalışan deneyimi, çalışanların çalıştıkları şirket ile olan etkileşimlerine ilişkin algılarının tamamıdır.

Hayret!Beklendiği kadar can alıcı bir tanım olmadı!Aslında ilk bakışta gizemli, akademik bir tanım gibi görünüyor. Ancak unsurları ortaya çıkardıkça çok daha fazlasını görmeye başlıyorsunuz.

Algılardan bahsettiğimizde bir çalışanın deneyimlerinin tamamından bahsediyoruz. Dolayısıyla Çalışan Deneyimi , Çalışan Değer Önermesi, Çalışan Yaşam Döngüsü veya Cuma günleri serbest kıyafet uygulamasından çok daha fazlasıdır. Aslında biz zorlu performans değerlendirmelerinin olduğu günleri veya bir çalışanın kanser olduğunu öğrendiği gün yöneticinin bu çalışanına nasıl desteklediği hakkında da konuşuyoruz. Veya şirketin son yaptığı çalışan bağlılığı anketi sonrasında, çalışanların kaygılarını ele alma konusunda gerçekten bir şey yapıp yapmadığını düşünün. Bu tür senaryoların tamamı da Çalışan Deneyimini etkiler. Belki de düzenlenen tüm masa tenisi turnuvalarından daha fazla etkiler.

Yeni Çıkan Kitabımızı Okuyun: Çalışan Deneyimi

"Algılar" sözcüğünün tanımlamamızın kalbini oluşturduğuna lütfen dikkat edin. Bu durum aslında neler olduğuyla ilgili değil, çalışanın meydana gelen şeyi nasıl algıladığı ile ilgilidir. Bu nedenle, şirketin çalışanlarına sunduklarının yanı sıra, çalışanların şirketin niyetini nasıl algıladığı ve yorumladığına ilişkin bir faktördür. Çalışan Deneyimi iyi veya kötü; olumlu veya olumsuz olabilir. Çalışan Deneyiminiz, şirketinizi mahvedebilir veya harika bir şeye dönüştürebilir.

Tekrar tekrar, elde edilen her iş sonucunun temelinde bir bireyin veya bir grup kişinin olduğunu görüyoruz. Bu gözlem bize şunu gösteriyor; başarı bir excel tablosu, bir slogan veya hatta dengeleri değiştiren bir teknoloji ile başlamıyor. Başarı insanlarla başlar ve insanlarla biter.

Doğru Çalışan Deneyimi Nasıl Sağlanır?

EX, aslında iş dünyasındaki en temel sorulardan biri ile ilgilidir: Çalışanlarımın harika sonuçlar almasına yardımcı olabilmek için doğru Çalışan Deneyimini (yani çalışanlar için doğru çalışma ortamı) nasıl sağlarım? Her şeyin çalışanlarla ilgili olduğu görüşünü kabul ettiğinizde, doğru Çalışan Deneyimi’nin nasıl bir dönüşüm yaratabileceğini gerçekten görmeye başlarsınız. Bu nedenle bir lider olarak üzerinize düşen en önemli görev, tüm şirket genelinde, veya bir bölümde ya da bir ekipte, çalışanlarınızın sahip olduğu algıların toplamının, kendilerinin en iyisini teşvik edecek ve ortaya çıkaracak şekilde Çalışan Deneyimi’ni tasarlamak, oluşturmak ve sürdürmektir.

Richard Branson, Çalışan Deneyimini ve önemini şunları dile getirerek ustalıkla özetliyor:

Benim felsefem her zaman şöyleydi: birinci önceliğiniz çalışanlarınız, ikinci önceliğiniz müşterileriniz ve üçüncü önceliğiniz paydaşlarınız olursa, etkin bir şekilde sonunda paydaşlarınız iyi durumdadır, müşterileriniz daha iyi durumdadır ve çalışanlarınız mutlu olur.

Çalışan Deneyimini ayrıntılı olarak nasıl açıkladığımızı şöyle özetleyebiliriz:

EX ≠ ELC, EVP, Yan Haklar veya Yetenek Yönetimi
EX, İK sorumluluğundan daha fazlasıdır; EX, tüm şirket liderlerinin temel kaygılarından biridir
EX = tasarımsal düşünmedir
EX = iyi ve kötü algıların tamamıdır

Success Programme ekibi olarak Çalışan Deneyimi (EX) konusunda tutkuluyuz ve önümüzdeki aylarda EX hakkında konuşmaya devam edeceğiz. Bizi izlemeye devam edin.